Dünyanın en eski mesleklerinden birini icra eden turist rehberleri, yüzyıllar boyunca seyahat eden birçok insana eşlik etmiş ve bulundukları ülkenin imajında etkili olmuşlardır. Bu çalışmada, Anadolu’ya gelen yabancıların yazdıkları seyahatnamelerde rehberlerden nasıl bahsettikleri incelenerek o döneme ilişkin bir durum tespiti yapmak amaçlanmıştır. Osmanlı topraklarına gelen seyyahların da rehberlik hizmetinden yararlanmış olacağı ve bunları seyahatnamelerinde anlatacakları düşünülmüş, 1662-1913 yılları arasında Anadolu’ya gelen seyyahların seyahatnameleri taranmıştır. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği bu çalışmada Almanca, İngilizce ve Fransızca dillerinde yazılan 57 seyahatnamede tercüman, rehber, mihmandar, kılavuz, eşlik eden, kavas vb. sözcükleri ile arama yapılmıştır. Elde edilen verilere nitel veri analiz programı olan Maxqda ile içerik analizi yapılmış ve beş kategori belirlenmiştir. Bunlar; rehberlerin tutum ve davranışları, rehberlerin çalışma koşulları, rehberlerin verdikleri hizmetler, rehberlerin becerileri ve rehberlerin demografik özellikleridir. Araştırma sonucuna göre en sık kullanılan ifadeler rehberlerin zeki, yardımsever, yol konusunda bilgili ve araştırma gezisinde yönlendirici oldukları, seyyahlara eşlik ettikleri, rehberin nereden temin edildiği, aldıkları ücretler, milliyetleri veya etnik kökenlerine ilişkindir. Seyyahların kendi deneyimlerini aktardığı seyahatnamelerde yer alan bulguların değerlendirilmesi, mesleğin düzenlenmesindeki gerekliliği de ortaya koymuştur. Bu nedenle çalışma, turist rehberliğinin tarihsel gelişimi için bir kaynak olması ve turizm tarihine ışık tutması bakımından önemlidir.
